Uważając matkę za ciężar, syn wysłał ją do najtańszego domu opieki. „Nazwisko panieńskie?”

To proste zdanie w końcu go złamało. Wadim wyszedł na balkon i zapalił papierosa po raz pierwszy od dziesięciu lat. Zimne nocne powietrze paliło go w płucach, ale nie mogło ostudzić szalejącego w nim ognia. Spojrzał na śpiące miasto, na rozświetlone okna domów po drugiej stronie ulicy i pomyślał, że za każdymi z tych drzwi kryją się jego własne sekrety, jego własne tragedie.

Ale jego historia okazała się najbardziej przerażająca. Rano, niewyspany i wyczerpany, podjął decyzję. Musiał znowu zobaczyć się z tą pielęgniarką, Mariną. Była jedynym łącznikiem między nim a bratem.

Musiała wiedzieć więcej. „Idę do Quiet Haven” – powiedział matce przy śniadaniu, którego nigdy nie tknął. „Muszę z nią porozmawiać”. „Dlaczego, Vadik?” W jej głosie słychać było niepokój.

Co chcesz wiedzieć? Nie rozgrzebuj przeszłości. Chcę znaleźć Koli, odpowiedział stanowczo. Muszę go znaleźć i prosić o wybaczenie.

Nie zadzwonił do Swiety. Wiedział, że i tak nie zrozumie. Dla niej cała ta sytuacja byłaby jedynie irytującą niedogodnością, mogącą zrujnować ich dobrostan. W tej chwili nie obchodziło go, co ona myśli.

Liczył się tylko jego brat. Podjeżdżając pod dom opieki, ogarnęło go poczucie déjà vu. Ta sama szara fasada, te same nagie drzewa. Ale dziś to miejsce nie napawało go odrazą.

Stało się miejscem objawienia, punktem bez powrotu. Marina Wasiliewna była w swoim biurze. Wydawało się, że na niego czeka. Na jej biurku stały dwie filiżanki herbaty.

„Wiedziałam, że wrócisz” – powiedziała, gdy wszedł. Jej głos był spokojny, bez wczorajszej wrogości. „Usiądź. Opowiedz mi wszystko” – poprosił Vadim, siadając na krześle.

Proszę. I opowiedziała mi. O swojej młodzieńczej miłości do Koli. O tym, jak marzyli o ślubie po jego powrocie z wojska.

O tym okropnym lecie, kiedy wszystko się zawaliło. Wiedziałam, że prowadzisz – powiedziała, patrząc mu prosto w oczy. Kola opowiedział mi wszystko przed rozprawą. Kazał mi obiecać, że nikomu nie powiem.

Zwłaszcza ty. Powiedział. Vadka ma całe życie przed sobą. Nie psuj mu tego.

Dam sobie radę. Wyciągnęła z szuflady biurka stos starych, pożółkłych listów, przewiązanych wstążką. To były jego listy z kolonii karnej. Pisał do mnie przez pierwszy rok, a potem przestał.

Odwiązała wstążkę i podała mu jedną z kopert. Wadim, drżącymi rękami, wyciągnął złożoną kartkę. To było pismo jego brata, znajome, a zarazem obce, dojrzałe. „Marinko, cześć, kochanie”.

Nie pisz do mnie więcej. I nie czekaj. Mam tu swoje życie. Ty też powinieneś mieć swoje.

Zapomnij o mnie. Wyjdź za mąż, miej dzieci, bądź szczęśliwy. Zawsze będę cię kochał, ale tak będzie lepiej dla wszystkich. Twój Kola.

Wyszedł po pięciu latach, kontynuowała Marina. Czekałam na niego. Myślałam, że wróci. Ale nie wrócił.

Wysłał swój ostatni list z Zachodu. Napisał, że znalazł pracę w przemyśle drzewnym, że ją rozpoczyna i prosił, żeby mu więcej nie przeszkadzać. Gdzie? Gdzie on teraz jest?

Wadim odetchnął. Marina pokręciła głową. „Nie wiem. Ostatni list był z jakiejś wsi na Zakarpaciu”.

To było 25 lat temu. Próbowałam go szukać, wysyłałam prośby, ale bezskutecznie. Jakby zniknął. Spojrzała na Vadima długim, ciężkim wzrokiem.

„Nienawidziłam cię przez te wszystkie lata” – przyznała. „Nienawidziłam cię za to, że przeżyłeś jego życie, za to, że poświęcił dla ciebie wszystko. A ty nawet go nie pamiętałaś. Wczoraj, kiedy widziałam, jak odnosisz takie sukcesy, tak pewna siebie, sprowadzając tu swoją matkę, nie mogłam tego znieść”.

Wszystko naprawię, wyszeptał Wadim. Znajdę go. Przysięgam. Dlaczego?

Uśmiechnęła się gorzko. Żeby uspokoić sumienie. Miał już 50 lat. Wiódł życie pustelnika, człowieka złamanego.

„Myślisz, że twoja skrucha cokolwiek zmieni? Nie wiem” – odpowiedział szczerze Wadim. „Ale muszę spróbować. Dla jego dobra”.

Dla matki. Dla siebie. Wstał, wciąż czując poczucie winy, ale zabarwione determinacją. Po raz pierwszy w życiu wiedział, co musi zrobić.

Nie dla pieniędzy, nie dla kariery, ale dla czegoś prawdziwego, czegoś ważnego. „Powiedz mi, jak nazywa się ta wieś” – poprosił. Marina zawahała się, po czym podeszła do stołu, napisała nazwę na kartce papieru i podała mu ją. „Sosnowy Bór” – przeczytał na głos.

Dziękuję. Odwrócił się już w drzwiach. A dlaczego tu pracujesz? W tym.

Po Koli nigdy nie wyszłam za mąż – powiedziała, patrząc przez okno. – Poświęciłam się pracy. A tu, tu jest wiele takich jak twoja matka. Samotnych, zapomnianych.

Ktoś musiał się nimi zająć. Kiedy wyszedł na zewnątrz, świat wydał się inny. Jaśniejszy, bardziej szczery. Kłamstwo, z którym żył przez trzydzieści lat, rozwiało się, odsłaniając brutalną, ale prostą prawdę.

Miał dług. I spłacił go, bez względu na cenę. Powrót do domu był jak wejście do obcego, nieznanego mieszkania. Wszystko było na swoim miejscu.

Drogie meble, stylowe lampy, idealnie dopasowane zasłony. Ale wszystko wydawało się teraz fałszywe, bezduszne. Ten dom, jego duma i radość, wyglądał teraz jak okładka błyszczącego magazynu, skrywająca pustkę. Swietłana spotkała go w korytarzu.

Miała na sobie jedwabny kostium. Pachniała francuskimi perfumami. „No cóż” – zapytała niecierpliwie. „Załatwiłam to”.

Kiedy można zadzwonić do agenta nieruchomości? Vadim bezszelestnie minął ją i wszedł do salonu. Zapadł się w fotel i zamknął oczy. Nie wiedział, jak zacząć tę rozmowę, jak wytłumaczyć swojej żonie, z którą był 20 lat, że całe ich życie było kłamstwem.

Vadik, co ci jest? – Jej głos stał się zaniepokojony. Wyglądasz, jakbyś zobaczył ducha. Prawie – powiedział, otwierając oczy.

Zabieram mamę do domu. Nie sprzedajemy jej mieszkania. Swietłana zamarła. Na jej zadbanej twarzy malowało się najpierw zdziwienie, potem złość.

Co masz na myśli, mówiąc, że zabierasz mnie do domu? Gdzie? Tutaj. Czy jesteś przy zdrowych zmysłach?

Właśnie skończyliśmy remont pokoju gościnnego. Chciałem tam urządzić biuro. Jej mieszkanie pozostanie jej. Powtórzył, starając się mówić spokojnie.

Zatrudnię dla niej pielęgniarkę, jeśli będzie trzeba. Ale będzie mieszkać w swoim domu. Ale, ale taras – wyjąkała Swieta, zdezorientowana.

A pieniądze? Liczyliśmy na taką kwotę. Mam już projektanta, który pracuje nad projektem ogrodów. Swietłana, posłuchaj.

Pochylił się do przodu. Stało się coś nieoczekiwanego. Coś się zmieniło. I opowiedział jej wszystko.

O bracie, o wypadku, o ofierze, o trzydziestu latach kłamstw. Mówił długo, z wahaniem, obnażając prawdę, która ciążyła mu na duszy. Swietłana słuchała, a jej twarz stopniowo stawała się zimna i nieprzenikniona, niczym maska. Kiedy skończył, milczała przez kilka sekund, a potem się roześmiała.

Suchy, nieprzyjemny śmiech. „Co za sentymentalna historia” – mruknęła. „Jak meksykańska opera mydlana”.

A ty w to uwierzyłaś. Jakaś pielęgniarka z przytułku opowiedziała ci historię i ożywiłaś się. To prawda, Swieta? – zapytał cicho.

Widziałam listy. Rozmawiałam z mamą. I co z tego? Wzruszyła ramionami.

Ale twój brat poświęcił swoją wolność. To było trzydzieści lat temu. Co to ma wspólnego z nami? Z naszym dzisiejszym życiem?

Bezpośrednio. Powiedział Vadim, wstając. Idę go szukać. Gdzie.

Jej oczy się rozszerzyły. Na jakieś Zakarpacie. Na wycinkę. Zwariowałeś.

I praca. I nasz dom. I ja. Wezmę bezpłatny urlop…