* Zaraz po pogrzebie naszej córki mój mąż nalegał na jak najszybsze wyrzucenie wszystkich jej rzeczy.

Ziemia uderzyła w wieko trumny z głuchym hukiem. Anna skrzywiła się, jakby każdy cios trafiał ją w serce. Nogi się pod nią ugięły; gdyby nie Lena, jej szkolna koleżanka, trzymająca ją mocno za łokieć, upadłaby tu i ówdzie, na przemoczony deszczem cmentarz.

„Trzymaj się, Aneczko, trzymaj się” – szepnęła Lena, ale jej słowa brzmiały jak przeszywające watę. Świat wokół niej stracił swoją wyrazistość. Rozmazane sylwetki w czerni, pochylone głowy, stłumione głosy – tylko trumna z ciałem Mariny pozostała boleśnie realna.

Osiemnaście lat. Tylko osiemnaście. Tyle planów, tyle nadziei, a wszystko skończyło się na nocnej autostradzie.

Anna podniosła wzrok, próbując odszukać męża. Wiktor stał z boku, w pewnej odległości od głównej grupy. Miał wyprostowane plecy, zaciśnięte usta i obojętną twarz.

Przez dwadzieścia lat małżeństwa nigdy nie nauczyła się rozumieć, co kryje się za tą maską rezerwy, zwłaszcza w ostatnich latach, kiedy coś subtelnie się między nimi zmieniło. „Składamy kondolencje” – powiedział ktoś, dotykając jej ramienia. Anna skinęła głową, nie rozróżniając twarzy.

Co za różnica, kto wypowiada te puste, bezsensowne słowa? Marina odeszła. Jej córka, jej jedyne dziecko, jej kontynuacja w tym świecie. Ceremonia dobiegała końca, a ludzie zaczęli się rozchodzić, rzucając jej współczujące spojrzenia.

Victor w końcu podszedł i dotknął jej łokcia. „Musimy iść” – powiedział cicho – „deszcz pada coraz mocniej”. Anna się nie poruszyła.

Zostawić Marinę tu, samą, w wilgotnej ziemi? Jak mogłaby odejść? „Anno” – głos jej męża nabrał stalowego tonu – „niczego nie zmienimy, zostając tutaj”. Lena objęła ją ramieniem. „Odprowadzę cię do samochodu”.

No dalej, Anya, musisz odpocząć. Anna siedziała w samochodzie, przyciskając czoło do zimnej szyby. Krople deszczu spływały po szybie, zamazując świat za oknem.

Victor prowadził z pewnością siebie, którą zawsze miał. Jego profil wyglądał jak wyrzeźbiony w kamieniu. Ani jeden mięsień nie drgnął.

„Musimy się gdzieś zatrzymać” – powiedział nagle, zbaczając ze swojej zwykłej trasy. „Gdzie?” Wzrok Anny zamarł. „W leśnym ośrodku charytatywnym”.

Chcę znać ich harmonogram pracy. Anna spojrzała na męża z zakłopotaniem. „Dlaczego?” Victor spojrzał na nią przelotnie.

„Musimy jak najszybciej rozpakować rzeczy Mariny. Oddajmy to, co może się przydać innym”. Coś zimnego ścisnęło serce Anny.

„Ale sprawy Mariny… Ale… minęło zaledwie kilka godzin od pogrzebu…” „Właśnie dlatego” – warknął Victor, nie odrywając wzroku od drogi. „Im dłużej będziemy się trzymać przeszłości, tym trudniej będzie nam iść dalej. To jak zrywanie plastra”.

Lepiej zrób to szybko. Anna spojrzała na niego ze zdumieniem. To nie był ten Victor, którego znała.

A może po prostu nigdy go tak naprawdę nie znała. „Nie jestem gotowa” – powiedziała cicho Anna. „Nie teraz”.

„Będziesz gotowy” – w jego głosie słychać było niemal irytację. „Nie da się zrobić z domu muzeum. To niezdrowe”.

Resztę podróży spędzili w milczeniu. Po powrocie do domu Anna poszła prosto do swojej sypialni, niezdolna do mówienia ani słuchania. Zażyła przepisaną przez lekarza tabletkę nasenną i zapadła w głęboki, niespokojny sen.